Bộ GD-ĐT vừa ban hành Quy chế thi HS giỏi cấp quốc gia. Ngoài việc điều chỉnh chế độ đãi ngộ đối với HS đoạt giải, kì thi năm nay lần đầu tiên tổ chức thi Nói đối với các môn Ngoại ngữ và thi thực hành trong kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia…
        				Việc chính thức đưa những quy định mới này vào Quy chế thi chọn học sinh giỏi (HSG) cấp quốc gia nhằm mục đích gì? Dân trí đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Anh Tuấn - Cục trưởng Cục khảo thí và kiểm định chất lượng (Bộ GD-ĐT). 
 
Thưa ông, Bộ GD-ĐT vừa mới ban hành Quy chế thi chọn HSG cấp quốc gia. Quy chế này có những điểm nào mới so với trước kia? 
 
Ông Bùi Anh Tuấn:  So  với Quy chế thi chọn HSG trước đây, Quy chế thi chọn HSG cấp quốc  gia  có những điểm mới đáng chú ý như sau: Trong kỳ thi chọn HSG quốc  gia,  tổ chức thi nói các môn Ngoại ngữ và thi thực hành đối với các môn  Vật  lí, Hóa học, Sinh học là cần thiết; tuy nhiên, đây là việc làm mới,  cần  có lộ trình và giải pháp thích hợp qua các năm nên riêng năm 2012  việc  thi thực hành mới chỉ áp dụng thi lí thuyết về thực hành.
 

Những điểm mới trong quy chế HS giỏi vừa mới ban hành sẽ là hướng đi mới cho phong trào học sinh giỏi (Ảnh minh họa)
 
Trong kỳ thi chọn đội  tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc  tế, thay đổi thời gian làm bài đối  với mỗi môn thi; đồng thời tổ chức  thi thực hành đối với các môn Vật  lí, Hóa học, Sinh học để đảm bảo sự  phù hợp về nội dung, hình thức,  thời gian thi của các kỳ thi Olympic  quốc tế các môn văn hóa, góp phần  nâng cao thành tích của các đội tuyển  HSG Việt Nam tại Olympic quốc tế  và khu vực, giữ vững truyền thống đã  được các thế hệ dày công xây đắp,  đáp ứng yêu cầu hội nhập để phát  triển.
 
Quy định về nguyên tắc  việc tuyển thẳng vào đại học, cao  đẳng đối với các thí sinh đoạt giải  trong kỳ thi chọn HSG quốc gia; chi  tiết sẽ được quy định trong Quy chế  thi tuyển sinh đại học, cao đẳng và  trong các văn bản khác của Bộ; Quy  định việc huy động giáo viên giỏi  THPT tham gia công tác chuyên môn  của kỳ thi chọn HSG quốc gia nhằm tăng  cường gắn kết trách nhiệm của  các cơ sở với Bộ trong tổ chức các kỳ thi  chọn HSG cấp quốc gia đồng  thời tập trung được trí tuệ của toàn ngành  vào việc tổ chức thi.
 
Những điểm mới nêu  trên chính là nhằm đảm bảo cho thi  cử, trong đó có thi chọn HSG thực sự  là động lực, tác động trở lại, thúc  đẩy nâng cao chất lượng của quá  trình dạy và học ở các cấp học phổ  thông cũng như trong sự nghiệp giáo  dục đào tạo nói chung. 
 
Ngoài ra, năm nay  chúng ta sẽ có thêm những chế độ ưu  đãi đối với thầy cô có thành tích  nổi bật và có nhiều đóng góp cho công  tác HSG ở cả địa phương và Trung  ương, kích thích và đẩy mạnh công tác  HSG trên tinh thần thực hiện mục  tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực  và bồi dưỡng nhân tài của nước  nhà.
 
Sau một thời  gian chúng  ta duy trì quy định HS đoạt giải HSG quốc gia chỉ được ưu  tiên xét  tuyển sau khi dự kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ, giờ đây lại “khôi phục” quyền tuyển thẳng đối với đối tượng này nhưng ở mức độ hẹp hơn. Vậy mục đích của việc làm này là gì?  
 
Mục đích của quy định  tuyển thẳng đối với HS đoạt giải  HSG quốc gia là nhằm tạo ra động lực  cho phong trào HSG, để các em yên  tâm trong khi tham gia các kỳ thi  chọn HSG, nhất là đối với những thí  sinh được tham gia vào vòng tuyển  chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic  quốc tế. 
 
Như chúng ta đều biết,  nhiều năm qua việc tuyển chọn đội  tuyển Olympic gặp một số khó khăn.  Bởi trên thực tế, hàng chục thí sinh  đạt giải cao trong kỳ thi chọn HSG  quốc gia được gọi thi tuyển chỉ có 4  đến nhiều nhất là 6 em được vào  đội tuyển quốc gia đi dự thi, những thí  sinh không được chọn vào đội  tuyển lại phải quay về để ôn tập tham dự  kì thi tuyển sinh ĐH, CĐ.
 
Do sự chi phối của tâm  lý thực tế nảy sinh từ nền kinh  tế thị trường, nhiều phụ huynh và cá  nhân HS ngại tham gia các kỳ thi  đòi hỏi cao về trí tuệ này hơn là việc  tập trung ôn thi ĐH, CĐ có phần  dễ dàng hơn. Đây chính là điều khiến  cho nhiều em không hào hứng tham  gia thi chọn HSG. 
 
Muốn có thành tích cao  trong thể thao cần có phong trào  thể thao rộng khắp, việc“khôi phục”  quyền tuyển thẳng đối với đối tượng  HS đoạt giải HSG quốc gia có ý  nghĩa quan trọng như thế đối với công tác  HSG.
 
Điều quan trọng hơn  thế cần được nhấn mạnh ở đây là quy  định tuyển thẳng trong Quy chế mới  này không giống như các quy định  trước. Trước kia, những đối tượng này  có thể đăng ký tuyển thẳng vào các  ngành mà môn đạt giải nằm trong một  khối thi ĐH, CĐ nào đó còn quy định  mới này chỉ cho phép các em được  tuyển thẳng vào nhóm ngành liên quan  mật thiết đến môn đoạt giải. 
 
Đây là một định hướng  rõ ràng của Bộ GD-ĐT khuyến khích  HSG theo học các chuyên ngành khoa  học cơ bản, những ngành học mà đất  nước đang cần đội ngũ có chất lượng  cao (quy định nhóm ngành tuyển thẳng  sẽ được nêu rõ trong quy chế tuyển  sinh ĐH, CĐ năm 2012).
 
 
Như đã nói ở  trên trong  khâu tuyển chọn đội tuyển Olympic chúng ta sẽ tổ chức thi  thêm phần  thực hành đối với các môn có thi thực hành trong các Olympic  quốc tế.  Ông có thể nói cụ thể về vấn đề này? 
 
Trước hết như đã khẳng  định ở trên, chúng ta đang hướng  đến việc tuyển chọn đội tuyển Olympic  theo mô hình quốc tế. Như chúng ta  đã biết, đội tuyển quốc gia Việt  Nam một số môn thi có thực nghiệm ở kỳ  thi Olympic quốc tế một số năm  gần đây kết quả không cao có một phần  nguyên nhân từ phần thi thực hành  của thí sinh ta chưa tốt. 
 
Việc từng bước áp dụng  thi thực hành vào các kỳ thi chọn  HSG theo quy định của Quy chế mới  chính là nhằm khắc phục yếu điểm này.  Trước mắt, trong kỳ thi chọn HSG  quốc gia năm 2012 vào các ngày 11, 12  tháng 1 năm 2012, đề thi có câu  hỏi về thực hành còn trong kì thi chọn  đội tuyển Olympic sẽ có buổi thi  thực hành riêng.
 
Với các môn thi Ngoại  ngữ trong kỳ thi chọn HSG quốc  gia, chúng ta tiến hành thi nói để đảm  bảo đánh giá đủ 4 kỹ năng Nghe,  Nói, Đọc, Viết (trước đây chỉ mới đánh  giá 3/4 là Nghe, Đọc, Viết). 
 
Bước đầu triển khai  trong kỳ thi chọn HSG quốc gia năm  2012, cách tổ chức của ta chưa phải  là hội thoại thực sự theo đúng nghĩa  hỏi - đáp mà mới chỉ tạm thời dừng  lại ở hình thức độc thoại với sự trợ  giúp của CNTT. Thí sinh vào phòng  thi sẽ được nhận câu hỏi và trả lời  câu hỏi trong thời gian cho phép  do Bộ GD-ĐT quy định. Máy tính sẽ ghi  âm, lưu lại câu trả lời của thí  sinh và file lưu này sẽ được chuyển về  Hội đồng chấm thi. 
 
 
Hiện nay, các   trường THPT vẫn đang còn rất yếu trong khâu hướng dẫn thực hành cho HS;   thậm chí, có nơi còn thiếu thốn về thiết bị thì việc đưa những hình   thức thi mới này vào trong kì thi HSG năm nay có làm khó cho các em? 
 
Theo chúng tôi, cách  thức triển khai thi thực hành như  đã nêu ở trên là phù hợp, vừa sức với  HS. Với những gì đã được học, được  làm theo nội dung dạy học và thiết  bị dạy học tối thiểu tại trường  mình, lớp minh có được từ Đề án trường  THPT chuyên, trong kỳ thichọn HSG quốc gia năm 2012, các em có đầy đủ  khả năng trả lời các câu hỏi về thực hành của đề thi.
 
Trong khi đó, Bộ GD-ĐT  tập trung đầu tư cơ sở vật chất,  trang thiết bị và hoàn thiện quy  trình tổ chức thi thực hành trong phạm  vi hẹp là kỳ thi chọn đội tuyển  Olympic quốc tế tại Hà Nội. Trên cơ sở  này, tổ chức rút kinh nghiệm,  nghiên cứu để có thể triển khai mở rộng  trong các năm tiếp theo, đảm  bảo tính khoa học và khả thi. 
 
Tóm lại, chúng tôi có  thể khẳng định rằng: từ bước khởi  đầu này, công tác HSG của chúng ta  nhất định sẽ có những chuyên biến  tích cực, phù hợp với tinh thần đổi  mới căn bản, toàn diện giáo dục đào  tạo theo hướng hiện đại hóa, dân  chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập như  Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn  quốc lần thứ XI của Đảng đề ra.